Κρόκος Κοζάνης: Το χρυσάφι της ελληνικής γης
Ο κρόκος Κοζάνης ή ελληνικό saffran ή ζαφορά είναι προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και παράγεται αποκλειστικά στην περιοχή της Κοζάνης, ήδη από τον 17ο αιώνα. Είναι γνωστός ως «ο χρυσός της ελληνικής γης» και χαίρει παγκόσμιας αναγνώρισης λόγω της πολύ υψηλής ποιότητάς του.
Τι είναι όμως ο κρόκος Κοζάνης και ποια τα οφέλη του;
Ο κρόκος Κοζάνης (crocus sativus) είναι φαρμακευτικό φυτό με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες. Φυτοχημικές μελέτες αναφέρουν πως ο κρόκος αποτελείται τουλάχιστον από 4 δραστικές ουσίες οι οποίες περιλαμβάνουν την κροκίνη, την κροκετίνη, την πικροκροκίνη και την σαφρανάλη. Τα καροτενοειδή του κρόκου είναι ευαίσθητα στο οξυγόνο, στο φως, την ζέστη και την ενζυματική οξείδωση. Παρόλα αυτά, η ρύθμιση των παραγόντων αυτών είναι απαραίτητη για την βέλτιστη ποιότητα του κρόκου.
Κάποιες από τις φαρμακολογικές ιδιότητες του κρόκου και των συστατικών του, είναι η καρδιοπροστατευτική, η νευροπροστατευτική, η ενίσχυση της μνήμης (μελετάται η επίδραση του κρόκου στην νόσο Altzheimer), η αντικαταθλιπτική και η αγχολυτική ιδιότητά του. Επίσης, αρκετές μελέτες έχουν αναδείξει την αποτελεσματικότητα του κρόκου σε διάφορες ασθένειες όπως τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, την ρευματοειδή αρθρίτιδα, όπως και κοινές κακόηθειες όπως του παχέος εντέρου, του στομάχου, των πνευμόνων, του μαστού και του δέρματος.
Μεταξύ περισσότερων από 150 χημικές ενώσεις του κρόκου, τα πιο βιολογικά ενεργά συστατικά είναι δύο καροτενοειδή: η κροκίνη και η κροκετίνη και αυτές είναι και οι δυο πιο μελετημένες ουσίες σχετικά με την φαρμακοκινητική τους. Συγκεκριμένα η κροκίνη που είναι η κύρια ένωση σε υδροαιθανολικό εκχύλισμα κρόκου, φαίνεται να έχει αντικαταθλιπτικές, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιεπιληπτικές ιδιότητες, ενώ συμβάλει στην ενίσχυση της μνήμης και την καταπολέμηση των μαθησιακών δυσκολιών.
Ο κρόκος Κοζάνης λοιπόν είναι γνωστό ως το χρυσό μπαχαρικό και όχι αδίκως! Φυσικά η χρήση του δεν περιορίζεται μόνο ως μπαχαρικό, αλλά χρησιμοποιείται και φαρμακευτικά αλλά και ως χρωστική λόγω του πολύ έντονου χρώματος των καροτενοειδών του.
Πως μπορούμε να εντάξουμε τον κρόκο Κοζάνης στην διατροφή μας;
Ο κρόκος Κοζάνης κυκλοφορεί στην αγορά ως σκόνη αλλά και με την μορφή αποξηραμένων στημόνων. Ως μπαχαρικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σούπες και σάλτσες, αλλά και σε πιάτα με ρύζι ή ζυμαρικά πχ ρυζότο, κριθαρώτο, πιλάφι. Ακόμη, μπορείτε να προσθέσετε λίγο κρόκο στο νερό σας ή στο τσάι σας (κυκλοφορούν και έτοιμα μίγματα με κρόκο, τσάι και βότανα από τον συνεταιρισμό κροκοπαραγωγών Κοζάνης) ή και σε γλυκά. Προσοχή όμως! Ο κρόκος έχει πολύ έντονη γεύση, επομένως χρειάζεται πολύ λίγη ποσότητα όταν μαγειρεύουμε (πχ 2-3 στήμονες μπορεί να είναι αρκετοί για ένα πιλάφι 3-4 ατόμων), καθώς σε μεγαλύτερη ποσότητα πικρίζει και υπερκαλύπτει οποιαδήποτε άλλη γεύση.
Τι λέτε; Θα δοκιμάσετε να εντάξετε αυτό το εξαιρετικό μπαχαρικό στη διατροφή σας;
